तो पुरुष आहे म्हणून??

कोणत्याही घरातल्या आरोग्याची जबाबदारी अपवाद वगळला तर पुरुषच सांभाळतो. मात्र, हाच पुरुष कौटुंबिक कारणांनी सर्वाधिक ग्रस्त असल्याची आकडेवारी आहे. त्यामुळे नॅशनल फॅमिली हेल्थ सर्व्हे-४ मध्ये कौटुंबिक हिंसाचार कायद्याच्या दुरुपयोग करून पुरुषांवर जे शारीरिक, मानसिक अत्याचार होतात, त्याची दखल घ्यावी, अशी मागणी सेंट्रल इंडिया फॅमिली फाउंडेशन (सिफ) व इन्साफ या पुरुष हक्कांसाठी लढणाऱ्या संघटनांनी केली आहे.

केंद्रीय आरोग्य व कुटुंब कल्याण मंत्रालयातर्फे लवकरच देशभरात ही पाहणी केली जाणार आहे. त्यामुळे त्यात पुरुषांवरील अत्याचारांचाही समावेश असला पाहिजे, असा या संघटनांचा आग्रह आहे. या पाहणीत पुरुषांवरील अत्याचारांचे वास्तव पुढे आले, तर भविष्यात पुरुष कल्याणाच्या दृष्टीने सरकार कायदे करेल, असे सिफचे मध्य भारताचे अध्यक्ष राजेश वखारिया यांनी म्हटले आहे.

देशातील एकूण लोकसंख्येपैकी ५० टक्के पुरुष आहेत. कौटुंबिक आरोग्य राखण्यातील महत्त्वाचा घटक हा पुरुष आहे. मात्र, आकडेवारी पाहिली तर असे लक्षात येते की, दरवर्षी देशात कौटुंबिक कारणांनी त्रस्त होऊन ६२००० पुरुष आत्महत्या करतात. ही संख्या विवाहित महिलांच्या आत्महत्यांपेक्षा कितीतरी अधिक आहे. अत्याचारग्रस्त पुरुषांना समाजाकडूनही मान्यता मिळत नाही. त्यामुळे सरकार, समाज अशी सगळीकडेच त्यांची उपेक्षा सुरू आहे.

यापूर्वी एनएफएचएस ३ मध्ये पक्षपात झाल्याचा सिफचा आरोप आहे. त्यावेळच्या अहवालात पुरुषांची दखल घेण्याच आली नव्हती. त्यामुळे किमान यावेळी तरी घेतली जावी, अशी मागणी आहे. अनेक घरांमध्ये पुरुषांना शारीरिक, मानसिक, आर्थिक अत्याचार सहन करावे लागतात. कुठे पत्नीकडून होणारी मारहाण सहन करावी लागते, तर आई- वडील तसेच अन्य जवळच्या नातेवाइकांपासून संबंध तोडण्यासाठी मानसिक त्रास दिला जातो. हे न केल्यास संसार चालविण्यात असहकार केला जातो. अत्याचाराचे असे एक ना अनेक प्रकार आहेत. त्यामुळे त्यांची दखल या सर्व्हेमध्ये घ्यावी व पुरुष कल्याणासाठी काम करणाऱ्या संघटनांना या सर्व्हेच्या कामात सहभागी करून घ्यावे, असेही वखारिया यांनी म्हटले आहे. यासाठी सिफने पुरुष अत्याचारांवर आधारित एक प्रश्नावलीही तयार केली आहे.

महिलांना सहानुभूती अधिक

आपल्या समाजात महिलांच्याच बाजूने अधिक सहानुभूती झुकते. बरेचदा चुका महिलांच्याच असतात. त्यांच्यामुळे कौटुंबिक कलह वाढतो. असे असले तरी त्यांच्याच बाजूने विचार करण्यात येतो. पुरुषांनाच नेहमी व्हिलन ठरविले जाते. महिलांच्या बाजूने असलेले कायदेही याला कारणीभूत आहेत. हेच चालत आले आहे. खरी परिस्थिती कधी पुढे येतच नाही. हे बदलले पाहिजे.

-राजेश वखारिया, मध्य भारत अध्यक्ष, ‘सिफ’